*آزمایش واژه فارسی است. اما برخی فارسی زبانان این واژه را با “ات” جمع می بندند که نادرست است و باید با “ها” جمع بسته شود. پس ”آزمایش ها” درست است.
به جای روزنامه جات، ترشی جات و شیرینی جات هم بهتر است بنویسیم روزنامه ها، کارخانه ها، ترشی ها، شیرینی ها و …
*یکی از غلط های فاحش در فارسی جمع بستن نام های جمع است. مانند تشکیلات که جمع تشکیل است و هنگامی که با “ات” آن را جمع می بندند، جمع در جمع می شود: اخبارها، جواهر ها یا جواهرات، حواس ها، عملیات ها از این دسته اند که شکل درست نوشتن و گفتن آن ها چون این است: اخبار، جواهر، حواس، عملیات.
*میانواژه ی “است” و “هست” در ریشه اصلی هیچ تفاوتی نیست. این دو لفظ دو صورت یک کلمه و به یک معنی است و اختلافی که در کاربرد آن ها وجود دارد بیش تر از جنبه معنی و بیان است تا از جنبه لغت و دستور.
نکته در این جاست که در کلمه‌ی “هست” در مقایسه با “است” تاکیدی هم وجود دارد، اما در کاربرد کلمه “است” تاکیدی در کار نیست و تنها رابطه ی میان نهاد و گزاره بیان می شود.
به این دو جمله توجه کنید:
آیا هوا روشن است؟ آیا هوا روشن هست؟
در مورد نخست، مراد بیان رابطه ی میان هوا و روشن است و در مورد دوم تاکید بر روشن است. به این دلیل است که مثلا در مقام انکار، درمورد نخست رابطه را و در مورد دوم مورد تاکید (روشن) را باید انکار کرد: آیا هوا روشن است؟ نه، هوا تاریک است. آیا هوا روشن هست؟ نه، هوا روشن نیست. یعنی در برابر هست همیشه نیست و در برابر است بیش تر همان است تکرار می شود و وصف برعکس به کار می رود.
آقای ابوالحسن نجفی در کتاب “غلط ننویسیم” در ارتباط با این دو واژه می نویسد:
در دو جمله ی احمد عاقل است و احمد عاقل هست جمله نخست عاقل بودن احمد را خبر می دهد و حال آن که جمله ی دوم این خبر را با تاکید بیان می کند و گویی به مخاطب اطمینان می دهد که در عاقل بودن احمد نباید تردید کرد.
با این همه، این تمایز معنایی در همه جا و با این دقت رعایت نشده است و در ادبیات فارسی نمونه هایی را می توان یافت.
