دستورزبان ...اصطلاح....ترکیب_اضافی
سه شنبه, ۹ خرداد ۱۳۹۶، ۱۲:۲۳ ب.ظ
معطوف‌کردن ترکیب‌های اضافی
در زبان محاوره، گاه پاره‌ای ترکیب‌های اضافی و وصفی به‌صورت معطوف تلفظ می‌شوند و این غلط فاحش گاه وارد زبان مکتوب نیز شده است و باید از آن پرهیز کرد:
ترکیب غلط معطوف: باقیات‌وصالحات
ترکیب اضافی صحیح: باقیات صالحات
غلط: خواروبار
صحیح: خواربار
غلط: قوس‌وقُزَح
صحیح: قوس قزح
غلط: سهل‌وممتنع
صحیح: سهل ممتنع
غلط: جرّوبحث
صحیح: جرّبحث
غلط: حیص‌وبیص
صحیح: حیصِ‌بیص (گیرودار)
غلط: زادوبوم
صحیح: زادبوم
غلط: سازوکار
صحیح: سازکار (سامان‌دادن به‌کار)
غلط: یدوبیضا
صحیح: ید بیضا
غلط: اضغاث‌واحلام
صحیح: اضغاث احلام (خواب‌های آشفته)
غلط: غیروذلک
صحیح: غیر ذلک (غیر آن)
غلط: دوروزمانه
صحیح: دور زمانه (گردش روزگار)
غلط: دردودل
صحیح: درد دل
به‌علاوه، در فارسی امروز پاره‌ای از افعال معطوف را بدون واو عطف تلفظ می‌کنند که به زبان معیار شفاهی نزدیک‌تر است:
ترکیب غلط معطوف: خواه‌وناخواه
ترکیب صحیح معطوف: خواه‌ناخواه
غلط: بده‌وبستان
صحیح: بده‌بستان
غلط: بزن‌وبکوب
صحیح: بزن‌بکوب
غلط: بگیروببند
صحیح: بگیرببند
منبع:
ناصر نیکوبخت، مبانی درست‌نویسی زبان معیار، چ۴، تهران: چشمه، ۱۳۹۳، ص۶۳.
